Wykład przeznaczony jest dla studentów II stopnia Informatyki Algorytmicznej.
Odbywa się w czwartki w godz. - w sali 34 w budynku C-4.
Na stronie tej znajdziesz informacje o zasadach zaliczenia, literaturze, realizowanym materiale oraz listę zadań.
Literatura
Podstawowa
K. Kuratowski, Wstęp do teorii mnogości i topologii, PWN,
W. A. Sutherland, Introduction to Metric and Topological Spaces, Oxford University Press,
J. C. Oxtoby, Measure and Topology, Springer-Verlag,
Na ćwiczeniach będzie mieli dwa kolokwia.
$
\def\RR{\mathbb{R}}
\def\QQ{\mathbb{Q}}
\def\ZZ{\mathbb{Z}}
\def\CC{\mathbb{C}}
\def\NN{\mathbb{N}}
\def\IFF{\leftrightarrow}
\newcommand{\span}[1]{\mathrm{span}(#1)}
\newcommand{\IS}[2]{\langle\,#1,#2\rangle}
\newcommand{\sgn}[1]{\mathrm{sgn}(#1)}
\newcommand{\CLO}[1]{\mathrm{cl}(#1)}
\newcommand{\INT}[1]{\mathrm{int}(#1)}
$
Zagadnienia omówione na wykładzie
W1(06.03.2025): Przestrzenie metryczne i topologiczne
Przykłady przestrzeni metrycznych
Operacje wnętrza, domknięcia i brzegu
$int(A) = \bigcup\{U: U \in \text{OPEN} \land U\subseteq A\}$
$int(int(A)) = int(A)$
$int(A\cap B) = int(A) \cap int(B)$
$int(A)\cup int(B) \subseteq int(A\cup B)$
$cl(A) = X\setminus int(X\setminus A)$
Pojęcie przestrzeni topologicznej
W2(13.03.2025): Przestrzenie metryczne i topologiczne
Baza przestrzeni topologicznej. Waga przestrzeni. II aksjomat przeliczalności.
Zbiory gęste, przestrzenie ośrodkowe.
Tw. Jeśli przestrzeń spełnia II aksjomat przeliczalności, to jest ośrodkowa.
Przekład: linia Sorgenfrey'a (strzałka)
Definicja funkcji ciągłej w punkcie
Definicja funkcji ciągłej: $(\forall U \in \mathcal{O}_Y)(f^{-1}[U] \in \mathcal{O}_X)$
Logika modalna S4
W3 (20.03.2025): Przestrzenie metryczne i topologiczne
W4 (27.03.2025): Zupełność
Ciągi Cauchy'ego. Przestrzeń metryczna zupełna.
Twierdzenie o przedłużaniu funkcji jednostajnie ciągłych o wartościach w przestrzeni zupełnej z gęstego podzbioru na całą przestrzeń.
Definicja jednostajnej zbieżności.
Tw: Jeśli $(f_n)_n$ są ciągłe i $f_n \rightrightarrows g$, to $g$ jest ciągła.
Tw. Jeśli $Y$ jest zupełna, to $CB(T,Y)$ jest zupełna,
gdzie $CB(T,Y)$ to przestrzeń funkcji ciągłych ograniczonych z $T$ w $Y$ z metryką $d_{sup}$.
Dla przestrzeni metrycznej $(X,d)$, ustalonego $a \in X$ oraz $p \in X$ określamy
$f_p(x) = d(x,p) - d(p,a)$. Wtedy funkcja
$\phi(p) = f_p$ jest izometrycznym zanurzeniem $(X,d)$ w $CB(X,\RR)$.
Wniosek. Każdą przestrzeń metryczna można zanurzyć gęsto w przestrzeń zupełną.
Przykłady: sinus topologiczny; $C([0,1],\RR),d_r)$, gdzie
$d_r(f,g) = \int_0^1 |f(x)-g(x)| dx$.
W5 (03.04.2025): Zupełność
Całka na uzupełnieniu przestrzeni $C([0,1],\RR),d_r)$.
Zbieżność w przeliczalnym produkcie przestrzeni metrycznych.
Topologia produktowa (Tichonowa).
Pojęcie podbazy przestrzeni topologicznej.
Zgodność topologii produktowej z metryką produktową przeliczalnego produktu przestrzeni metrycznych.
W6 (10.04.2025): Twierdzenie Baire'a
Tw. Załóżmy, że przestrzeń topologiczna $T$ ma bazę mocy $\kappa$. Niech $\mathcal{S}$ będzie rodziną zbiorów otwartych. Istnieje wtedy podrodzina $\mathcal{S}' \subseteq \mathcal{S}$ taka, że $|\mathcal{S}'| \leq \kappa$ oraz
$\bigcup\mathcal{S}' = \bigcup \mathcal{S}$.
Twierdzenie Cantora
Zbiory nigdzie gęste.
Zbiory pierwszej kategorii.
Tw (Baire). Przestrzeń zupełna nie jest zbiorem pierwszej kategorii.
Wniosek. Zbiór liczb rzeczywistych jest nieprzeliczalny.
W8 (28.04.2025): Zastosowania twierdzenie Baire'a i pojęcie spójności
Przykład: Załóżmy, że $f:[0,\infty) \to \RR$ ma następującą własność
\[ (\forall x\geq 0)( \lim_{n\to\infty} f(n\cdot x) = 0 ) ~.\]
Wtedy $\lim_{x\to\infty} f(x) = 0$.
Tw. Zbiór
\[ \{f\in C([0,1]): (\exists x\in [0,1])(\exists f'(x))\} \]
jest zbiorem pierwszej kategorii w $C([0,1])$.
Def. Przestrzeń $X$ jest spójna jeśli nie istnieją zbiory otwarte $U, V \subseteq X$ takie, że $U\cup V = X$ oraz $U\cap V = \emptyset$.
Charakteryzacja podzbiorów spójnych $\RR$.
W9 (08.05.2025): Spójność
Tw. Jeśli $X$ jest spójna oraz $f:X\to Y$ jest ciągła, to $f(X)$ jest spójne.
Wniosek: własność Darboux funkcji ciągłych z $\RR$ w $\RR$
Def. Zbiory $A,B$ są rozdzielone ($A \perp B$) jeśli
$(\CLO{A}\cap B)\cup(A\cap\CLO{B}) = \emptyset$
Fakt: $X$ jest spójna wtedy i tylko wtedy, gdy dla dowolnych $A,B\subseteq X$ jeśli $A\cup B = X$ oraz $A\perp B$ to $A=\emptyset$ lub $B=\emptyset$.
Własności relacji $\perp$
Tw. Jeśli $X,Y$ są spójne, to $X\times Y$ jest spójny.
Tw. Jeśli przestrzenie $(X_t)_{t\in T}$ są spójne to przestrzeń $\prod_{t\in T} X_t$ jest spójna.
Tw. Łukowa spójność implikuje spójność.
Fakt: Sinus topologiczny jest spójny, ale nie jest łukowo spójny (zadanie).
W10 (15.05.2025): Zwartość
Def. Przestrzeń metryczna $(X,d)$ jest sekwencyjnie zwarta jeśli z każdego ciągu elementów $X$ można wybrać podciąg zbieżny.
Def. Przestrzeń topologiczna $T = (X,\mathcal{O})$ jest zwarta jeśli z każdego otwartego pokrycia $X$ można wybrać podpokrycie skończone.
Lemat: Przestrzeń metryczna zwarta jest lokalnie zwarta.
Lemat: Jeśli $(X,d)$ jest sekwencyjnie zwarta i $\epsilon \gt 0$, to istnieje skończony zbiór $D\subseteq X$ taki, że
\[ (\forall x\in X)(\exists y\in D)(d(x,y)\lt \epsilon) \]
Wniosek: Jeśli $(X,d)$ jest sekwencyjnie zwarta to jest ośrodkowa.
Wniosek: Jeśli $(X,d)$ jest sekwencyjnie zwarta to ma bazę przeliczalną.
Wniosek: Jeśli $(X,d)$ jest sekwencyjnie zwarta to z każdego pokrycia otwartego $X$ można wybrać podpokrycie przeliczne.
Lemat: Jeśli $(X,d)$ jest sekwencyjnie zwarta to z każdego pokrycia przeliczalnego $X$ można wybrać podpokrycie skończone.
Tw. Jeśli $(X,d)$ jest przstrzenią metryczną, to następujące warunki są równoważne:
$(X,d)$ jest sekwencyjnie zwarta
$(X,d)$ jest zwarta
Tw. Jeśli $T$ jest zwarta i $f:T \to S$ jest ciągła,
to $f(T)$ jest zwarta.
Wniosek (Tw. Weierstrassa) Jeśli $f:[a,b]\to \RR$ jest ciągła to jest ograniczona i osiąga kresy.
W11 (22.05.2025): Zwartość - II
Tw. Jeśli $X$ jest zwarta i $C\subseteq X$ jest domknięty, to $C$ jest zwarty.
Tw. Jeśli $X$ jest zwarta oraz $X\models T_2$ i $C\subseteq X$ jest zwarty, to $C$ jest domknięty.
Def. $\mathcal{F} \subseteq P(X)$ jest filtrem na $X$ jeśli $\mathcal{F}$ jest niepusty oraz domknięty na przekroje oraz nadzbiory.
Def. Filtr $\mathcal{F}$ jest właściwy jeśli $\emptyset \notin \mathcal{F}$.
Def. Filtr $\mathcal{F}$ jest ultrafiltrem jeśli $\mathcal{F}$ jest maksymalnym właściwym filtrem na $X$.
Tw. Niech $\mathcal{F}$ będzie filtrem właściwym na $X$. Wtedy następujące warunki są równoważne:
$\mathcal{F}$ jest ultrafiltrem
$(\forall A \in P(X))(A\in \mathcal{F} \lor A^c\in \mathcal{F})$
$(\forall A,B\in P(X))(A\cup B \in \mathcal{F} \to
(A \in \mathcal{F}) \lor (B\in \mathcal{F}))$
Def. Niech $X$ będzie przestrzenią topologiczną oraz niech $\mathcal{F}$ będzie ultrafiltrem na $X$. wtedy
\[
p \in \lim \mathcal{F} \IFF (B(p) \subseteq \mathcal{F})~,
\]
gdzie $B(p) = \{U \in OPEN: p \in U\}$.
Tw. Jeśli $X$ jest zwarta oraz $\mathcal{F}$ jest ultrafiltrem na $X$ to $\lim \mathcal{F} \neq \emptyset$.
Jeśli $X$ jest zwarta, $X\models T_2$ oraz $\mathcal{F}$ jest ultrafiltrem na $X$ to $$|\lim \mathcal{F}| = 1~.$$
W12 (05.06.2025): Zwartość - III
Tw. Jeśli $F$ jest ultrafiltrem na $X$ oraz $f:X\to Y$ to zbiór
\[
f*F = \{U\in Y: f^{-1}(U) \in F\}
\]
jest ultrafiltrem na zbiorze $Y$.
Tw. (Tichonov) Jeśli $(X_t)_{t\in T}$ jest rodziną przestrzeni zwartych
to $$\prod_{t\in T} X_t$$ jest przestrzenią zwartą.
Zastosowanie: Jeśli każdy skończony podgraf grafu $G$ jest $k$ - kolorowalny, to graf $G$ jest $k$ - kolorowalny.
Zastosowanie: Jeśli każdy skończony podzbiór zbioru $\mathcal{P}$ zdań Rachunku Zdań jest spełnialny, to zbiór $\mathcal{P}$ jest spełnialny.
Tw. Jeśli $X$ jest zwarta oraz $f:X\to Y$ jest ciągłą injekcją, oraz $Y\models T_2$, to $X$ jest homeomorficzna z $f(X)$.
Wniosek: Kostka Cantora $\{0,1\}^{\NN}$ jest homeomorficzna ze zbiorem Cantora.